Tai biến mạch máu não được chia làm hai nhóm lớn, do bản chất tổn thương não: nhồi máu não và xuất huyết não. Nhồi máu não có thể do tắc thoảng qua hoặc kéo dài một động mạch nuôi, dưỡng não, ngoài hoặc trong sọ hoặc ít gặp hơn là một huyết khối tĩnh mạch. Xuất huyết não là vỡ một động mạch hoặc tiểu động mạch trong tổ chức não.
Nhồi máu não thường gặp ở châu Âu và châu Mỹ trong khi một số nước châu Á và châu Phi lại thấy xuất huyết não nhiều hơn. Ở Hoa Kỳ tai biến mạch máu não là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ ba.
Hút thuốc lá, lối sống ít hoạt động và béo phì là các yếu tố nguy cơ của tai biến mạch máu não. Một nghiên cứu bệnh chứng ở Anh cho thấy có đến 80% tai biến mạch máu não có thể tránh được nhờ loại bỏ các yếu tố nguy cơ đó.
Mối liên quan giữa chế độ ăn với tai biến mạch máu não được quan tâm nhiều ở các điểm sau đây:
Huyết áp
Tăng huyết áp là nguy cơ chính của tai biến mạch máu não. Một số nghiên cứu ở Nhật Bản cho thấy nguy cơ đó tăng lên khi tăng huyết áp kèm theo cholesterol thấp và giảm đi khi cholesterol tăng lên. Người ta cho rằng khi cholesterol thấp, thành mạch bị yếu.
Hàm lượng cholesterol toàn phần, LDL, triglyceride cao và HDL thấp là các yếu tố nguy cơ chung của bệnh mạch vành và mạch não.
Chất béo
Nếu ở bệnh mạch vành, hàm lượng các acid béo no được thừa nhận là yếu tố nguy cơ quan trọng thì ở bệnh mạch não điều ấy không rõ ràng.
Các nghiên cứu gần đây cho thấy acid α–linolenic (ALA) là acid béo có tác dụng phòng ngừa hiệu quả nhất đối với tai biến mạch máu não. Chế độ ăn gồm lương thực, rau quả và dầu oliu có nhiều ALA. Chúng ta đều biết có hai acid béo cần thiết đối với cơ thể người: acid linoleic (18:2) là tiền chất của nhóm n–6 và acid ALA (18:3) là tiền chất của nhóm n–3. Chế độ ăn cần có tỷ lệ cân đối giữa hai nhóm acid béo đó. Quần dân cư Cretes vùng Địa Trung Hải có tuổi thọ cao nhất ở phương Tây. Ở khẩu phần của họ có 8–10% năng lượng do các acid béo no, 5% do các acid béo chưa no trong đó tỷ số linoleic /ALA là 5/1, chế độ ăn dồi dào lương thực, rau, đậu, quả, ăn cá 1 tuần hai lần, dầu oliu, phomat và sữa chua.
Rượu
Ở lượng thấp, rượu có tác dụng dự phòng nhất định đối với tai biến mạch máu não nhưng nguy cơ tăng dần tỷ lệ thuận với liều lượng đối với xuất huyết não.