Việc bổ sung chất xơ tinh chế cao vào thực phẩm chế biến sẵn có thể gây tác động tiêu cực đến sức khỏe con người, chẳng hạn như thúc đẩy ung thư gan, theo một nghiên cứu năm 2018 của các nhà khoa học tại Đại học Bang Georgia và Đại học Toledo (Hoa Kỳ).
Nhiều bằng chứng cho thấy việc tiêu thụ thực phẩm toàn phần tự nhiên giàu chất xơ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Điều này, cùng với nhận thức ngày càng tăng của những người quan tâm đến sức khỏe rằng chế độ ăn của họ thiếu hụt chất xơ, đã thúc đẩy ngành công nghiệp thực phẩm bổ sung chất xơ hòa tan tinh chế cao, chẳng hạn như inulin, vào sản phẩm của họ. Gần đây, những thay đổi trong quy định của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã cho phép các thực phẩm có bổ sung chất xơ được quảng bá như những sản phẩm có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên, nghiên cứu này đặt ra những lo ngại nghiêm trọng về tính an toàn của việc bổ sung chất xơ tinh chế vào thực phẩm chế biến.
Các nhà nghiên cứu đã tiến hành thử nghiệm giả thuyết rằng một chế độ ăn giàu inulin tinh chế có thể giúp chống lại các biến chứng liên quan đến béo phì ở chuột. Mặc dù chế độ ăn chứa inulin giúp ngăn ngừa béo phì, nhưng một số con chuột bắt đầu phát triển bệnh vàng da. Sau sáu tháng, nhiều con trong số đó đã mắc ung thư gan.
"Phát hiện này thực sự gây bất ngờ," Tiến sĩ Matam Vijay-Kumar của Đại học Toledo, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết. "Nhưng đồng thời, chúng tôi nhận ra tầm quan trọng tiềm tàng của nó và chấp nhận thách thức tìm hiểu cách chất xơ hòa tan trong thực phẩm chế biến gây ra ung thư gan."
Mặc dù nghiên cứu này được thực hiện trên chuột, nhưng nó có thể có ý nghĩa đối với sức khỏe con người, đặc biệt là cảnh báo về việc bổ sung chất xơ tinh chế, có khả năng lên men vào thực phẩm chế biến.
"Những phát hiện này cho thấy rằng việc tăng cường thực phẩm bằng chất xơ tinh khiết có thể không mang lại lợi ích như khi ăn trái cây và rau củ tự nhiên giàu chất xơ hòa tan," Tiến sĩ Andrew Gewirtz, giáo sư tại Viện Khoa học Y sinh của Đại học Bang Georgia và là đồng tác giả nghiên cứu, nhận định. "Hơn nữa, nó có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như ung thư gan đe dọa tính mạng ở một số cá nhân. Do đó, chúng tôi cho rằng sự thay đổi gần đây trong quy định của FDA, vốn khuyến khích tiếp thị thực phẩm tăng cường chất xơ như một sản phẩm có lợi cho sức khỏe, là không phù hợp và cần được xem xét lại."
Những phát hiện này đã được công bố trên tạp chí Cell vào ngày 18 tháng 10, một trong những tạp chí sinh học hàng đầu thế giới.
"Inulin được sử dụng trong nghiên cứu này có nguồn gốc từ rễ rau diếp xoăn – một loại thực phẩm mà chúng ta thường không ăn trực tiếp. Hơn nữa, trong quá trình chiết xuất và xử lý chất xơ, nó phải trải qua một quy trình hóa học," Vishal Singh, nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Đại học Toledo và là một trong những nhà nghiên cứu chính của nghiên cứu, cho biết.
Những con chuột phát triển ung thư gan trong nghiên cứu này đều có tình trạng mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột (dysbiosis) từ trước, và tình trạng này đóng vai trò trung tâm trong việc thúc đẩy ung thư gan.
Những phát hiện này nhấn mạnh sự cần thiết của các nghiên cứu sâu hơn về tác động của việc tiêu thụ chế độ ăn chứa chất xơ tinh chế đối với sức khỏe con người, đặc biệt là sức khỏe gan.
"Chúng tôi đã chứng minh rằng mặc dù chất xơ hòa tan thường có lợi cho sức khỏe, nhưng nó cũng có thể gây tác hại, dẫn đến các bệnh nghiêm trọng như ung thư gan," Tiến sĩ Benoit Chassaing, trợ lý giáo sư tại Viện Khoa học Thần kinh của Đại học Bang Georgia, cho biết. "Tuy nhiên, chúng tôi không muốn đưa ra thông điệp rằng chất xơ có hại. Thay vào đó, nghiên cứu của chúng tôi nhấn mạnh rằng việc tăng cường thực phẩm chế biến bằng chất xơ có thể không an toàn đối với những người có hệ vi khuẩn đường ruột mất cân bằng, trong đó việc tiêu thụ chất xơ tinh chế có thể dẫn đến ung thư gan."
Nguồn: https://news.gsu.edu/2018/10/18/adding-refined-fiber-to-processed-food-could-have-negative-health-effects-study-finds/
Dịch giả ThS. Dược sỹ Lê Hồng Dũng, Trưởng khoa Hoá thực phẩm, Viện Dinh dưỡng