Hiện nay, dịch bệnh Covid-19 đang diễn biến rất phức tạp, nguy hiểm đến sức khỏe và tính mạng người dân, đồng thời dịch bệnh còn là nguy cơ làm gia tăng tỷ lệ người thừa cân béo phì, đặc biệt là trẻ em. Ngoài chế độ dinh dưỡng, thì tăng cường hoạt động thể lực tại nhà là giải pháp hữu hiệu phòng thừa cân béo phì.
Để phòng ngừa sự lây lan dịch bệnh Covid-19, mọi người dân cần thực hiện 5K để giữ an toàn cho Bạn, cho gia đình và cộng đồng. Tùy vào nguy cơ và diễn biến của dịch mà các địa phương sẽ quyết định áp dụng các mức độ giãn cách xã hội phù hợp, trong đó có biện pháp cho học sinh nghỉ học và học ở nhà. Ngoài ra, người dân hạn chế ra khỏi nhà, hạn chế tập thể dục ở các khu vực đông người, đi bộ, thể dục,…
Khi ở nhà, thì môi trường, điều kiện, thời gian,…để các cháu thực hiện và duy trì hoạt động thể lực bị ảnh hưởng, đó là nguy cơ làm gia tăng tỷ lệ thừa cân béo phì. Lối sống tĩnh tại, ít vận động và hoạt động thể lực, lối sống này càng được phát huy hơn khi các cháu ở nhà, thời gian ngồi xem ti vi, chơi điện tử và ngủ nhiều. Với trẻ lớn thì học online bằng các thiết bị điện tử như máy tính, ipad, iphone,…làm ảnh hưởng đến thị lực mắt của trẻ.
Trẻ ít vận động do không gian trật trội, thiếu trang thiết bị dụng cụ, thiếu bạn bè-nguồn động lực để ganh đua,…Trong khi đó, gia đình lại có nhiều đồ ăn dự trữ, tạo điều kiện thuận lợi cho các cháu tính ăn vặt, thích là ăn. Các thức ăn vặt là những đồ ăn chế biến sẵn, thức ăn nhanh như: bánh kẹo ngọt, bim bim, xúc xích,…các loại nước ngọt lại chứa rất nhiều năng lượng, chất béo, đường sẽ không tốt cho sức khỏe của trẻ, đặc biệt dễ gây TC-BP.
Tác hại của TC-BP ở trẻ em rất đáng quan tâm vì trẻ em là một cơ thể đang phát triển. Nguy cơ đầu tiên của béo phì trẻ em là khi đến tuổi trưởng thành, trẻ dễ mắc các bệnh mạn tính không lây như tim mạch, tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, đột quỵ, đái tháo đường, gan nhiễm mỡ, máu nhiễm mỡ,…Ngoài nguy cơ về sức khỏe thể chất, trẻ em béo phì còn bị tác động tới tâm lý. Với ngoại hình đặc biệt, trẻ béo phì chậm chạp, mặc cảm tự ti, ngại giao tiếp xã hội, dễ bị trêu chọc, tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến trầm cảm, làm giảm sút hiệu quả học tập, lao động và chất lượng cuộc sống.
Cùng với chế độ dinh dưỡng hợp lý, lành mạnh thì biện pháp tăng cường hoạt động thể lực và lối sống lành mạnh phòng TC-BP. Tăng cường hoạt động thể lực giúp trẻ phát triển chiều cao, duy trì sức khoẻ tốt, giúp tiêu hao năng lượng thừa nhằm giảm sự tích tụ chất béo, giảm TC-BP. Với trẻ lớn khuyến khích lối sống tích cực, hạn chế lối sống tĩnh tại, thì phụ huynh cần cổ vũ, động viên, tìm hiểu sở thích của trẻ. Những hoạt động thể lực phù hợp theo lứa tuổi, duy trì đều đặn mỗi ngày và thường xuyên thay đổi giúp cho cơ thể phát triển khỏe mạnh, tinh thần vui vẻ và sảng khoái.
Ngay từ khi còn nhỏ, các bậc phụ huynh hãy hỗ trợ, giúp đỡ và hướng dẫn trẻ hoạt động thể lực sao cho phù hợp với từng giai đoạn phát triển. Khuyến khích trẻ tham gia các công việc nhà: quyét dọn, lau dọn bàn ghế, sắp xếp đồ đạc, lau nhà, nấu ăn, rửa bát,…chơi các môn thể dục thể thao trong nhà: đi bộ, nhảy dây, lắc vòng, tập xà đơn, chống đẩy,…
Vận động thường xuyên giúp trẻ phát triển cả về thể chất, trí tuệ, nâng cao tầm vóc, kiểm soát và duy trì cân nặng, hạn chế bệnh thừa cân béo phì và nâng cao chất lượng cuộc sống. Ngoài ra, tập thể dục thường xuyên cũng làm tăng cường sức đề kháng và hệ miễn dịch cơ thể, giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính như: tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường,…Ngoài ra, việc tập luyện thể dục đúng cách còn giúp giấc ngủ đến nhanh và sâu hơn, đặc biệt là với những trẻ ngủ không ngon giấc. Ngoài ra, thể dục còn giúp cho trẻ nâng cao các kỹ năng sống, giảm stress, cải thiện và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Khi hoạt động thể lực phải phù hợp theo lứa tuổi, giới tính và tình trạng sức khỏe, không nên quá sức. Bình thường sau 20-30 phút hoạt động thể lực, cơ thể sẽ cảm thấy sảng khoái và khỏe mạnh. Ngược lại, nếu sau thời gian trên mà cơ thể mệt mỏi, uể oải điều này chứng tỏ đã hoạt động quá sức. Trước khi tập thể dục, không được ăn no, không uống nhiều nước và cần khởi động cơ thể từ 5-10 phút.
Hãy khuyến khích trẻ tập thể dục ít nhất 60 phút/ ngày
Thời điểm thể dục tùy theo mùa, thời tiết, bình thường buổi sáng khoảng từ 7h -10h, buổi chiều từ 15-17h, khi hoạt động thể lực làm mồ hôi tiết ra kéo theo chất độc trong cơ thể thải ra và nó tỷ lệ thuận với lượng mồ hôi. Hoạt động ít nhất từ 30-60 phút chia làm 2-3 lần/ngày, ít nhất 150 phút/tuần, không nên vận động thời gian quá dài và quá sức.
Tăng cường hoạt động thể lực để phòng thừa cân béo phì trong mùa dịch đòi hỏi sự kiên trì, bền bỉ, đúng phương pháp, đúng liều lượng và thời gian theo từng lứa tuổi, sở thích và sức khỏe sao cho phù hợp. Đồng thời thực hiện ăn uống hợp lý, lành mạnh mỗi ngày giúp tăng cường sức đề kháng cho trẻ trong mùa dịch.
ThS. BS. Nguyễn Văn Tiến - Trung tâm Giáo dục Truyền thông dinh dưỡng - Viện Dinh dưỡng Quốc gia