Trẻ em là cơ thể đang lớn và phát triển, nhất là trong những năm đầu tiên của cuộc đời. Các bà mẹ cần theo dõi đánh giá tình trạng sức khỏe của trẻ qua giám sát sự tăng trưởng về thể chất và phát triển tinh thần vận động.
1. Sự tăng trưởng về thể chất
Để đánh giá sự tăng trưởng thường dựa vào các chỉ số cân nặng, chiều cao, vòng đầu, vòng ngực, vòng cánh tay và tỷ lệ các phần của cơ thể.
Tăng trưởng về cân nặng
-
Cân nặng trung bình của trẻ sơ sinh đủ tháng lúc mới đẻ là 2800-3000g. Con trai lớn hơn con gái con dạ thường nặng hơn con so.
-
Cân nặng của trẻ tăng nhanh trong 6 tháng đầu, cân nặng tăng gấp đôi khi trẻ được 4-5 tháng tuổi và đến cuối năm cân nặng tăng gấp 3 lúc đẻ.
+ Từ năm thứ 2 trở đi cân nặng tăng chậm hơn trung bình mỗi năm tăng 1,5kg.
+ Có thể ước tính cân nặng của trẻ trên 1 tuổi:
+ Cân nặng (kg) = 9 + 1,5 (N-1); N là tuổi của trẻ tính theo năm.
+ Chiều cao của trẻ sơ sinh trung bình 48-50cm, con trai cao hơn con gái.
+ Trong năm đầu chiều cao của trẻ tăng rất nhanh, nhất là trong những tháng đầu sau đẻ.
+ Trong 3 tháng đầu mỗi tháng tăng lên 3-3,5cm.
+ 3 tháng tiếp theo mỗi tháng tăng lên 2cm.
+ 6 tháng cuối trung bình tăng được 1-1,5cm.
+ Lúc 12 tháng chiều cao của trẻ đạt được 75cm.
+ Trên 1 tuổi trung bình mỗi năm tăng thêm 5cm.
+ Có thể ước tính chiều cao của trẻ trên 1 tuổi:
Chiều cao (cm)= 75 + 5N
N: là số tuổi của trẻ tính theo năm.
-
Tăng trưởng vòng đầu, vòng ngực, vòng cánh tay.
-
Vòng đầu của trẻ sơ sinh là 32-34cm, lúc 1 tuổi là 44-46cm, 2 tuổi là 48cm và đến 5 tuổi vòng đầu là 50cm.
-
Vòng ngực lúc mới đẻ nhỏ hơn vòng đầu là 1-2cm, khoảng 30-31cm. Đến 6 tháng tuổi vòng ngực đuổi kịp vòng đầu và sau đó vòng ngực phát triển nhanh hơn vòng đầu.
-
Vòng cánh tay lúc 1 tháng tuổi khoảng 11cm và đạt được 13,5cm lúc trẻ tròn 1 tuổi. Trẻ từ 1-5 tuổi vòng cánh tay tăng chậm, đến 5 tuổi là 14-16cm.
2. Sự phát triển tinh thần vận động
Sự phát triển tình thần vận động của trẻ diễn biến song song với sự tăng trưởng về thể chất và sự trưởng thành các chức năng trong cơ thể. Theo dõi sự phát triển tinh thần – vận động sẽ giúp các bà mẹ chăm sóc và giáo dục trẻ phù hợp theo từng lứa tuổi.
Trẻ Sơ sinh
-
Trẻ ngủ nhiều nhưng ngay sau khi sinh các giác quan đã hoạt động và có cảm thụ tốt như khả năng nghe (giật mình khi có tiếng động mạnh), nếm (thích ngọt, đắng thì nhăn mặt), ngửi (ngửi mùi sữa mẹ để tìm vú), nhìn (phản xạ với ánh sáng) và cảm giác đau.
-
Trẻ có phản xạ tự nhiên như phản xạ bú, phản xạ bắt chộp.
-
Đặt nằm ngửa chân tay ở tư thế co duỗi khác nhau.
-
Vận động tự phát, không chủ động được mọi động tác.
Trẻ từ 2 tháng
Trẻ 3-4 tháng tuổi
Trẻ 5-6 tháng tuổi
-
Biết lạ quen, nhận được mẹ.
-
Lẫy được từ sấp sang ngửa.
-
Biết ngồi nhưng chưa vững.
Trẻ 7-9 tháng tuổi
Trẻ 10-12 tháng
-
Có thể phát được 2 âm: bà ơi.
-
Sử dụng ngón tay cầm đồ vật dễ dàng.
-
Trẻ đứng vững, bắt đầu tập đi lúc 12 tháng có thể tự đi được vài bước.
| |
|
| |
Ảnh minh họa |
1-2 tuổi:
-
Lời nói phát triển nhanh, có thể nói được thành câu ngắn.
-
Chỉ được các phần cơ thể của mình: mặt, mũi, tai…
-
Các động tác khéo léo hơn, cầm được chén uống nước.
-
Đi vững
-
Bò được lên cầu thang.
-
Đứng lên ngồi xuống một mình.
3 tuổi
-
Lời nói phát triển nhiều
-
Thường tự đặt câu hỏi
-
Học thuộc được bài hát ngắn.
-
Đi nhanh, chạy leo được bậc cửa
-
Tập múa được.
-
Tự phục vụ được một số việc đơn giản như xúc cơm, cài cúc áo, đi tất.
Trẻ 4-5 tuổi
-
Tinh thần phát triển nhanh, lời nói phát triển mạnh, trẻ học được bài hát dài.
-
Thích tìm hiểu môi trường xung quanh, thích nghe kể chuyện.